یکی از سنتهای پسندیده و مورد تشویق اسلام مسواک کردن و رعایت بهداشت دهان و دندان است که در روایات رسیده از معصومین علیهم السلام فواید بسیاری برای آن نقل شده است.

در طب الرضا هم درباره مسواک زدن آمده است: بدان که بهتر وسیله که براى مسواک دندان بکار می رود چوب اراک است. چوب اراک که آن را لیف نیز می گویند دندانها را جلا می دهد و دهان را خوشبو می کند، گوشت و لثه دندان را می رویاند و محکم می کند.البته مسواک در صورتى بدندان خدمت می کند که با اعتدال باشد. زیاده روى در آن عاج دندان را می برد و موجب لغزش و ضعف ریشه‏هاى آن مى‏شود. 
همچنین به نقل از امام رضا علیه السلام آمده است : کسى که می خواهد دندانهاى سفیدى داشته باشد مقدارى نمک ترکى (اندرانى) و بهمان اندازه کف دریا هر دو را نرم سائیده بدندانها بمالد. (2)
یکی دیگر از سفارشات امام رضا (ع) براری بهداشت دهان و دندان استفاده از خلال است. در همین زمینه از حضرت رضا (علیه السلام) در صحیفه الرضا آمده است که حسین بن على فرمود: امیر مؤمنان به ما امر مى کرد که پس از خلال ، آب نخوریم تا سه بار مضمضه کنیم (و آب را در دهان بگردانیم و بریزیم ).
امام رضا(ع)در دستورالعملی پزشکی برای مواظبت از دهان و دندان می فرماید: هلیله زرد 1 مثقال خردل 2 مثقال عاقرقرحا 1 مثقال بردارید و بعد آن را بخوبی با هم بکوبید وهر صبح از این ساییده بر دندان های خود بمالید و دهانتان را با همین ماده بشویید دهان شما را خوشبو و لثه های شما را پاکیزه و دندانهایتان را محکم خواهد ساخت. 
امام رضا علیه السلام همچنین برای رهایی از بوی بد دهان فرمودند: « التِّینُ یَذْهَبُ بِالْبَخَرِ وَ یَشُدُّ الْعَظْمَ وَ یَذْهَبُ بِالدَّاءِ حَتَّى لَا یُحْتَاجَ مَعَهُ إِلَى دَوَاءٍ.»، انجیر ، بوی بد دهان را از بین می برد و استخوان ها را محکم می کند و مریضی را از بدن دفع می کند تا جائی که با انجیر نیاز به هیچ دارویی نیست. (3)
>> مسواک زدن فراموش نشود. منتهی با چوب درخت اراک مسواک کنید و بجای خمیردندان از پودر دهانشویه خاصی مثل مارکهای شویا جاور که برخی عطاریها دارند استفاده کنید؛هفته ای 2بار پودر شویا و هفته ای 4 بار پودر جاور روزی یکمرتبه بزنید.

امام رضا (ع) برای مواظبت از دندان و پیشگیری از فاسد شدن آن سفارشات جالبی دارند. آن حضرت می فرمایند: نوشیدن آب سرد در پىِ چیزهاى گرم و نیز در پىِ شیرینى ، دندان‏ها را از میان مى‏برد . . . هر کس مى‏خواهد دندان‏هایش فاسد نشود ، حتماً هر گاه شیرینى مى‏خورد ، پس از آن ؛ قطعه نانى نیز بخورد .

سفارش بعدی امام رضا (ع)برای بهداشت دهان و دندان استفاده از مسواک است . آن حضرت درباره فایده این کار می فرماید: السِّواکُ یَجلُو البَصَرَ وَیُنبِتُ الشَّعرَ وَیَذهَبُ بِالدَّمعَةِ؛ مسواک زدن، نور چشم را زیاد مى کند، مو را پر پشت مى نماید و آبریزش چشم را برطرف مى سازد.(1)

پانوشتها:

1. بحارالأنوار، ج76، ص 137
2. طب الرضا علیه السلام / ترجمه امیر صادقى، ص: 59-61
3. حر عاملی، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، بی تا، ج17ص133
> باتشکر؛ حکیم مهدی